اسلام آباد – 03 – مارچ (اي پي پي) پاڪستان ۽ ازبڪستان معيشت، واپار، سائنس، ٽيڪنالاجي، ثقافت، تعليم، سيڪيورٽي، دفاع ۽ علائقائي تعاون جي ??رقي سميت مختلف شعبن ۾ تذويراتي حصيداري کي وڌيڪ سگهه ڏيڻ، اسلامو فوبيا جي ??ڌندڙ رجحان تي گهري ڳڻتي جو اظهار ڪندي 15 مارچ تي اسلامو فوبيا جي ??لاف عالمي ڏينهن جي ??والي سان اسلامي تعاون تنظيم جي ڪوششن جي ??مايت ۽ ان ڏس ۾ جنرل اسيمبلي ?? تعاون، افغانستان کي انساني امداد جي ??راهمي جاري رکڻ تي اتفاق ڪيو آهي جڏهن ته غيرملڪي بئنڪن ۾ افغان ذخيرن کي منجمند نه ڪرڻ تي زور ڏنو، ٻنهي ملڪن سمورن علائقائي تڪرارن کي حل ڪرڻ ۽ خطي ۾ امن، استحڪام ۽ خوشحالي جا هدف حاصل ڪرڻ جي ??اءِ تعاون ۽ ڳالهين جي ??هميت تي زور ڏنو. وزيراعظم عمران خان جي ??عوت تي ازبڪستان جي ??در شوڪت مرزايوف جي ??اڪستان جي ??ن ڏينهن جي ??رڪاري دوري جي ??وقعي تي وزيراعظم سان ملاقات کانپوءِ جاري ڪيل گڏيل پڌرنامي ۾ چيو ويو آهي ته ٻنهي اڳواڻن ٻطرفن لاڳاپن جي ??مورن رخن تي غور ۽ واپار، معيشت، سائنس ۽ ٽيڪنالاجي، ثقافت، تعليم، سلامتي، دفاع ۽ علائقائي رابطن ۾ تعاون تي خصوصي خيالن جي ڏي وٺ ڪئي. ٻنهي ملڪن جي عوام جي ??چ ۾ صديون پراڻا تاريخي، مذهبي، ثقافتي ۽ سائنسي لاڳاپن ۽ اڳ ??ان طئي ٿيل معاهدن جي ??نياد تي سمورن شعبن ۾ تزويراتي حصيداري کي وڌيڪ گهرو ڪرڻ ۽ سگهه ڏيڻ تي اتفاق ڪيو ۽ ان ڏس ۾ تزويراتي حصيداري جي ??عاهدي جو فيصلو ڪيو. ٻنهي اڳواڻن گڏيل قومن، اسلامي تعاون تنظيم، شنگهائي تعاون تنظيم ۽ اقتصادي تعاون تنظيم جي ??ريم ورڪ جي ??ندر رهندي عالمي فورمن تي رابطن کي تيز ڪرڻ سميت عالمي ۽ علائقائي اهميت جي ??عاملن تي پڻ خيالن جي ڏي وٺ ڪئي. ٻنهي اڳواڻن گڏيل موقف رکندڙ گڏيل دلچسپي جي ??عاملن تي عالمي ۽ علائقائي فورمن تي گڏيل تعاون جاري رکڻ جي ??نهنجي ??زم کي ورجايو. وزيراعظم عمران خان ازبڪستان جي ??در کي 2022ع ۾ شنگهائي تعاون تنظيم ۽ اقتصادي تعاون تنظيم جي ??ربراهي تي مبارڪباد ڏني ۽ ٻنهي فورمن ۾ ازبڪستان جي ??اءِ پاڪستان جي ??ڪمل حمايت جو اظهار ڪيو جنهن ۾ 2022ع جي ??چ ۾ شنگهائي تعاون تنطيم جي ??ربراهي اجلاس جو انعقاد شامل آهي. ازبڪستان جي ??در شنگهائي تعاون تنظيم ۾ ازبڪستان جي ??ربراهي دوران غربت جي ??اتمي جي ??ريقيڪار جوڙڻ جي ??اءِ پاڪستان جي ??دمن تي تعاون جي ??اءِ راضپو ظاهر ڪيو. ٻطرفا سفارتي لاڳاپا قائم ڪرڻ جي 30 هين سالگرهه جي ??جيان ڪندي ٻنهي اڳواڻن ان سنگ ميل کي مناسب طريقي سان ملهائڻ تي اتفاق ڪيو. ازبڪ صدر ان موقعي تي نئين ازبڪستان جي ??ڪمت عملي تي پنهنجو موقف بيان ڪندي چيو ته سڌاراجاتي عمل جو مقصد ازبڪستان ۽ پوري خطي جي ??اڻهن جا سماجي ۽ اقتصادي مفاد آهن، ان حڪمت عملي ?? اقتصادي سفارتڪاري کي مضبوط بڻائڻ تي زور ڏيندي چيو ته ڏکڻ ايشيا خاص طور تي پاڪستان سان موجوده لاڳاپن کي تزويراتي حصيداري جي ??ئين سطح تي آڻڻ جي ??اءِ قدم کنيا ويندا، سماجي ۽ اقتصادي ميدان ۾ پاڪستان حڪومت جي ڪاميابين جو ذڪر ڪندي وزيراعظم عمران خان سماجي ??نصاف ۽ معاشي تحفظ تي ٻڌل نئون پاڪستان جي ??نهنجي ??يزن جو خاڪو پيش ڪيو. هن چيو ته پاڪستان جو بنيادي زور جاگرافيائي سياست ??ان جيو اڪنامڪس طرف منتقل ٿي ويو آهي. وزيراعظم غربت کي گهٽ ڪرڻ جي ??اءِ شروع ڪيل احساس پروگرام جا تفصيل ٻڌايا. هن چيو ته پاڪستان جو قومي صحت ڪارڊ پروگرام شهرين جي ??اءِ ميڊيڪل مائيڪرو انشورنس جي ??عبي ۾ پهريون قدم آهي. پڌرنامي ۾ چيو ويو آهي ته ٻنهي اڳواڻن پاڪستان جي ??چ ايشيا ويزن جي 5 اهم ٿنڀن جي ??ندر ٻنهي ملڪن جي ??چ ۾ سياسي ۽ سفارتي، واپار ۽ سيڙپڪاري، توانائي ۽ رابطن، سلامتي ۽ دفاع ۽ عوامي سطح تي لاڳاپن سان گڏوگڏ اداراجاتي تعاون کي فروغ ڏيڻ جي ??هميت تي زور ڏنو. ٻنهي ملڪن جي ??چ ۾ اعليٰ سطح جي ??ورن جي ??ٽاسٽا تي اطمينان جو اظهار ڪندي ٻنهي اڳواڻن واپار، سيڙپڪاري، ڪسٽمز، فوجي ??عليم، ثقافت ۽ سياحت سان گڏوگڏ ويزا جي ??هولت جي ??عبن ۾ مثبت معاهدن جو گرمجوشي سان ذڪر ڪيو. ٻنهي اڳواڻن پارلياماني ادارن جي ??چ ۾ تعاون کي سگهه ڏيڻ، پاڪستان جي ??ينيٽ ۽ قومي اسيمبلي جي ??يمبرن ۽ جمهوريه ازبڪستان جي ??ولي مجلس جي ??انونساز ۽ چيمبر ۽ سينيٽ جي ??چ ۾ دوستي ۽ تعاون جي ??ين الپارلياماني گروپس جي ??ٽاسٽا ۽ ملاقاتن تي اتفاق ڪيو. ملاقات دوران نوٽيس ۾ آيو ته گذريل 5 سالن دوران ٻطرفي واپار ۾ پنجوڻ تي اضافو ٿيو ۽ وبائي مرض ڪورونا جي ??اوجود گذريل سال ان ۾ 50 سيڪڙو اضافو ٿيو. ٻنهي اڳواڻن ازبڪستان ۽ پاڪستان جي ??چ ۾ ترجيحي معاهدي تي صحيحن ۽ ٽرانزٽ ٽريڊ معاهدي جي ??فاذ جي ??جيان ڪئي. اهي معاهدا ٻطرفن واپاري لاڳاپن ۾ هڪ نئين دور جي ??روعات جي ??لامت آهن ۽ گڏيل واپار کي وڌائڻ ۾ مددگار ثابت ٿيندا. پڌرنامي موجب ٻنهي اڳواڻن واپار، اقتصادي، سائنسي ۽ فني تعاون تي ازبڪ – پاڪ بين الحڪومتي ڪميشن جي ??تين اجلاس، ٻطرفي سياسي مشاورت جي ??ئي دور، گڏيل بزنس فورم ۽ 28 فيبروري تي ٿيندڙ بزنس ڪائونسل جي چوٿين اجلاس جي ??جيان ڪئي. هنن ٽيڪسٽائيل، فارماسيوٽيڪل، تعميراتي مواد، بئنڪنگ ۽ فنانس، ڪيميڪل انڊسٽري ۽ ٻين شعبن ۾ مفاهمت جي ??جيان ڪئي. بنهي اڳواڻن رابطي جي ??يجنڊا ۽ اقتصادي تعاون کي وڌيڪ سگهه ڏيڻ جي ??اءِ قدم تيز ڪرڻ جي ??رورت تي اتفاق ڪيو. هنن متفقه ڪنيڪٽويٽي ڪوريڊور جي ??هم ڪردار جو اعتراف ڪندي ٽرانسپورٽ نيٽ ورڪ، توانائي جي ??ائيپ لائينز ۽ خصوصي زونز ۾ سيڙپڪاري جي ??وقعن جي ??ڇ جي ??ريعي واپاري رابطن جي ??وسيع کي ٻنهي ملڪن ۽ خطي جو مفاد قرار ڏنو. ٻنهي اڳواڻن خطي جي ??ستقبل جي ??اءِ ترمذ، مزار شريف، ڪابل، پشاور ريلوي منصوبي جي ??هم ڪردار جي ??وثيق ڪئي جڏهن ته منصوبي جي ??زيبلٽي اسٽڊي تيار ڪرڻ ۽ ٻنهي طرفن تعميراتي ڪم شروع ڪرڻ جي ??اءِ روڊ ميپ تيار ڪرڻ تي اتفاق ڪيو. هنن تسليم ڪيو ته ٽرانس افغان ريلوي منصوبو وچ ايشيا کي پاڪستان جي ڪراچي، گوادر ۽ قاسم بندرگاهن سان ڳنڍيندڙ سڀ ??ان وڌيڪ اقتصادي ۽ مختصر ترين رستو آهي. ٻنهي اڳواڻن هوائي، ريل ۽ رستي رابطي جي ??عبي ۾ تعاون کي مضبوط بڻائڻ تي اتفاق ڪيو. سلامتي ۽ دفاع ۾ ٻطرفي تعاون جي ??سلسل ترقي تي اطمينان جو اظهار ڪندي ٻنهي اڳواڻن ٻنهي ملڪن جي ??ٿياربند فوج جي ??چ ۾ ڳالهين ۽ تعميري تعاون کي تيز ڪرڻ تي اتفاق ڪيو، جنهن ۾ عملي جي ??طح تي ڳالهه ٻولهه ۽ گڏيل فوجي ??شقون، تربيت ۽ پيشيواراڻي ماڻهن جي ??ٽاسٽا شامل آهي. هنن سيڪيورٽي تي ازبڪستان پاڪستان گڏيل ڪميشن قائم ڪرڻ جي ??جيان ڪئي جنهن جو پهريون اجلاس 2 نومبر 2021ع تي اسلام آباد ۾ ٿيو. وزيراعظم عمران خان ۽ صدر شوڪت مرزايوف گڏيل ثقافتي ورثي ۽ صديون پراڻن ڀائراڻن لاڳاپن جو احاطو ڪيو ۽ بنهي ملڪن جي ??چ ۾ ثقافتي لاڳاپن ۽ لاڳاپن کي وڌيڪ سگهه ڏيڻ جي ??زم کي ورجايو. ان سلسلي ?? هنن اسلام آباد ۾ ظهيرالدين محمد بابر جي ??ندگي تي پهريون گڏيل سيمينار منعقد ڪرڻ جي ??جيان ڪئي. ٻنهي اڳواڻن گڏيل ثقافتي ۽ ميڊيا منصوبن جي ??ڳڀرائي جو جائزو ورتو جنهن ۾ پاڪستاني سيريلز جو ازبڪ زبان ۾ ترجمو ۽ بابر تي گڏيل پروڊڪشن شامل آهي. ٻنهي اڳواڻن ٻنهي ملڪن جي ??اليوارن تعليمي ادارن جي ??چ ۾ تعاون کي مضبوط بڻائڻ تي اتفاق ڪيو. اڳواڻن سياحت جي ??عبي ۾ تعاون جي ??رقي کي ساراهيو ۽ مذهبي زياراتي سياحت جي ??والي سان مفاهمت جي ??اداشت تي صحيحن جي ??جيان ڪئي. ٻنهي ملڪن جي ??چ ۾ سياحت ۽ ڪاروباري رابطن کي آسان بڻائڻ جي ??اءِ ”تاشقند – لاهور“ ۽ ”اسلام آباد – تاشقند“ جي ??وٽس تي باقاعده اڏامون شروع ڪرڻ تي اتفاق ڪيو. قائدين اسلامو فوبيا جي ??سلسل رجحان تي گهري ڳڻتي جو اظهار ڪيو. 15 مارچ تي اسلامو فوبيا جي ??لاف عالمي ڏينهن جي ??وقعي تي اسلامي تعاون تنظيم جي ڪوششن جي ??مايت ڪندي ڌرين گڏيل قومن جي ??نرل اسيمبلي ?? تعاون تي اتفاق ڪيو. ازبڪستان 2025 – 2026ع جي ??اءِ گڏيل قومن جي ??لامتي ڪائونسل جي ??يرمستقل ميمبرشپ جي ??اءِ پاڪستان جي ??طور اميدوار پنهنجي ??ڪمل حمايت جو اظهار ڪيو. ٻنهي اڳواڻن افغانسان کي انساني امداد جي ??راهمي جاري رکڻ تي اتفاق ڪندي ان ڳالهه تي زور ڏنو ته افغانستان ۾ امن ۽ استحڪام رابطي جي ??يجنڊا کي اڳتي وڌائڻ ضروري آهي جيڪو علائقائي خوشحالي جو سبب بڻجندو. افغانستان کي اقتصادي امداد جي ??هميت ۽ افغان غيرملڪي بئنڪن جي ??خيرن کي منجمند نه ڪرڻ تي پڻ زور ڏنو ويو. ازبڪستان جي ??سلامي تعاون تنظيم جي ??رڏيهي وزيرن جي ??يرمعمولي اجلاس جي ??يزباني تي پاڪستان جا ٿورا مڃيا. وزيراعظم عمران خان ازبڪ صدر کي ڄمون ۽ ڪشمير جي ??ازي صورتحال بابت آگاهه ڪيو جنهن ۾ هن وقت ڳڻتي ۽ اهم مسئلا شامل آهن. ٻنهي اڳواڻن سمورن پراڻن علائقائي تڪرارن کي حل ڪرڻ ۽ خطي ۽ ان ??ان ٻاهر پائيدار امن، استحڪام ۽ خوشحالي جا هدف حاصل ڪرڻ جي ??اءِ تعاون ۽ ڳالهه ٻولهه جي ??هميت تي زور ڏنو. صدر شوڪت مرزايوف وزيراعظم عمران خان ۽ پاڪستاني عوام جا ذاتي طور تي ۽ ازبڪ وفد جي ??اندار استقبال ۽ مهمان نوازي تي ٿورا مڃيا ۽ انهن جي ??سلسل ترقي ۽ خوشحالي جي ??اءِ نيڪ خواهشن جو اظهار ڪيو. صدر شوڪت مرزايوف وزيراعظم عمران خان کي مناسب وقت تي ازبڪستان جو سرڪاري دورو ڪرڻ جي ??عوت ڏني.
